Teatralny krzyk polskości... „Źródło" w reżyserii Heleny Kaut-Howson
Ewa Lewandowska-Tarasiuk
Spektakl teatralny „Źródło” w reżyserii Heleny Kaut- Howson, wystawiony na scenie Teatru w POSK-u 13 i 14 października, który udało mi się zobaczyć w drugiej jego edycji, stał się dla mnie wielkim przeżyciem. To krzyk p o l s k o ś c i w zawiłościach jej losów, to niekłamana aktualizacja sensów współczesnego jej pojmowania, to wezwanie do dialogu o niej z młodymi Polakami, którym życie pisze nowe scenariusze. Myśli, które rodzą się w naszych umysłach i otwierają na nie nasze serca nie dziwią, bowiem obchodzona rocznica 100 lat odzyskania niepodległości RP musi prowokować do zadumy nad losami naszej Ojczyzny i dlatego spektakl ten jest wyrazem hołdu złożonego polskiemu uchodźstwu polskiemu w walce o niepodległość. Leitmotivem fraz muzycznych, słownych i multimedialnych fragmentów wkomponowanych w dramaturgiczny kształt spektaklu jest motyw wolności: wolności utraconej, wymarzonej, odzyskanej, wolności trudnej, nie zawsze dostatecznie cenionej i szanowanej. Jak mawiał św. Jan Paweł II: „Wolność stale trzeba zdobywać, nie można jej posiadać. Przychodzi jako dar, utrzymuje się poprzez zmaganie”. I owo zmaganie, z którym musiała się zmierzyć polskość w jej dziejach, stało się tematem artystycznej interpretacji spektaklu.
Dlatego zapewne scenariusz spektaklu związany z pięknym wyborem tekstów literackich, muzycznych fraz i filmowych narracji staje się dla odbiorcy fenomenalną materią odsłaniającą zapisane w naszej kulturze losy polskości i dokonania Wielkiej Emigracji, zarówno tej dziewiętnastowiecznej, jak i późniejszej. Spektakl oparty został na fragmentach pięknej poezji emigracyjnej, w której pojawią się m.in. strofy Mickiewicza , Norwida, Hemara, Wierzyńskiego, aż do słów Miłosza i innych twórców poezji współczesnej. Pobrzmiewają też piosenki Jacka Kaczmarskiego, a symbolika „Źródła”, tej szczególnej pieśni polskiego barda, która dała tytuł spektaklowi , to utrwalony w magicznych frazach głęboki sens wiary w niezniszczalność dobra, bo jak metaforycznie, z głęboką wiarą pisał o tym Kaczmarski:
Bo cóż drąży kształt przyszłych przestrzeni
Jak nie rzeka podziemna?
Groty w skałach wypłucze
Żyły złote odkryje
– Bo źródło
Bo źródło
Wciąż bije
To przecież niepowtarzalny artystycznie zapis polskiej duchowości utrwalony w słowie i muzycznej frazie, których symbolikę twórcy, tego niekonwencjonalnego artystycznie spektaklu , wpisują w umysły i serca współczesnych odbiorców.
W spektaklu udział wzięli najpopularniejsi artyści Sceny Polskiej.UK: Joanna Kańska, Magda Włodarczyk, Janusz Guttner, Jarek Ciepichal, Paweł Zdun, Teresa Greliak, a także debiutujący na Scenie Polskiej .UK: Jarosław Zawadko, Klaudia Budziłek-Zawadko i Michał Kusztal. Artystka sceny Dorota Zięciowska przyjeżdża z kraju, by razem z kolegami tutaj właśnie obchodzić ten szczególny dla nas wszystkich, rocznicowy moment.
Integralną artystycznie częścią spektaklu są fragmenty dokumentalnego filmu z 1983 roku „Letter to Poland”, w którym przemówi symbolika wielkiej, polskiej, sceny przeszłości emigracyjnej. A przywołane filmowe, utrwalone pamięcią historyczną , rozmowy z wieloma znanymi z przestrzeni publicznej, niezapomnianymi osobowościami tej przeszłości, przypominają jej dzieje. Film ten powstał dla Kanału Czwartego telewizji brytyjskiej według scenariusza i w reżyserii Richarda Howsona i stanowi w spektaklu znakomite , dokumentacyjne odwołanie się zarówno do źródeł historycznej wiedzy o polskiej emigracji, jak i szczególny rodzaj artystycznej narracji. Dzięki niej współczesny odbiorca podążać będzie za prowadzącym go po szlakach historii jej wiarygodnym narratorem, Januszem Guttnerem.
Zaprezentowany spektakl teatralny „Źródło” w mistrzowskiej reżyserii Heleny Kaut-Howson, z udziałem znakomitych, profesjonalnych aktorów , artystów muzyków fortepianu i akordeonu Daniela Łuszczki i ,skrzypiec Romana Szczepaniaka, perkusji Davida Hawthorn czy bassu Mike Edmonds, rozgrywa się w kunsztownej scenografii według projektu Beaty Barton Chapple i wielu, wielu innych jego twórców. To wyraz artystycznej wirtuozerii przekazu niezniszczalnych sensów wielkich dokonań Polaków poza granicami Kraju, obrońców polskości, twórców wolnej myśli i ich udziału w odzyskiwaniu wolności. To krzycząca przeciw zniewadze , broniąca się i uświadamiająca głęboki sens walki o nią ,czczona dzisiaj polskość stała się jedynym, niepowtarzalnym wyzwaniem artystycznym, przypominającym o niej samej .To teatralny, niezapomniany, jedyny w swoim rodzaju, pozbawiony koturnu i pretensjonalności krzyk polskości ,tej jedynej i bezcennej… Niech trwa na wieki…
Tekst: Ewa Lewandowska-Tarasiuk
